Zaujímavosti

Powstanie chochołowskie z 21 lutego 1846 roku (w gwarze „poruseństwo”) – wystąpienie zbrojne górali z Chochołowa, Cichego, Dzianisza i Witowa skierowane przeciwko władzom austriackim, znane w historii również pod nazwą „insurekcji pod Tatrami”. Zorganizowane zostało przez Jana Kantego Andrusikiewicza (nauczyciela i organistę), Juliana Goslara (poetę) oraz księży, którymi byli: wikary z Chochołowa Józef Leopold Kmietowicz, wikary z Poronina Michał Głowacki i wikariusz z Szaflar Michał Janiczak.

Powstanie zostało przygotowane przez Centralizację – czyli władzę najwyższą Towarzystwa Demokratycznego z Ludwikiem Mierosławskim na czele (w Galicji przygotowaniami kierował 24-letni Edward Dembowski) i miało zacząć się razem z ogólnonarodowym powstaniem, które jednak zostało odwołane (wiadomość o tym nie dotarła do Chochołowa). Górale prowadzący spór o grunty z ziemianinem Kajetanem Borowskim dość łatwo dali przekonać się do buntu przeciwko władzy austriackiej, którą wykorzystywał w sporze Borowski.

Niewielkie powstanie w Chochołowie wybuchło wieczorem 21 lutego 1846 roku. Powstańcy w liczbie około 30 osób z księdzem Kmietowiczem i organistą Andrusikiewiczem na czele zdobyli posterunek straży finansowej w Chochołowie, gdzie znaleźli broń. Następnie opanowali komorę celną w niedalekiej Suchej Górze, zniszczyli słupy graniczne i porąbali cesarskiego orła (Jan Zych z Chochołowa). Następnie powstańcy zdobyli podstępem posterunek straży skarbowej w Witowie oraz jeszcze tej samej nocy zarekwirowali broń z nadleśnictw w Witowie i w Kościelisku.

Powstanie zostało wkrótce stłumione przy pomocy oddziałów straży z Nowego Targu oraz górali z Czarnego Dunajca. Powstańców osadzono w Spielbergu, Kufsteinie i Wiśniczu. Wkrótce zostali jednak zwolnieni w związku z Wiosną Ludów w 1848 roku.

Wystąpienie chochołowskie traktuje się jako epizod powstania krakowskiego z 1846 roku.

Pamiątką tych wydarzeń jest stojąca w Chochołowie figura św. Jana Nepomucena, ustawiona tyłem do wsi Czarny Dunajec, której mieszkańcy pomagali stłumić powstanie. W roku 1982 z inicjatywy doktora Krzysztofa Hofmana, figura została odrestaurowana.

Jednym z uczestników powstania był Jan Krzeptowski zwany Sabałą

zdroj: https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Powstanie_chocho%C5%82owskie?fbclid=IwAR173and0uFrJA3rNRU4ZUS4UOS5ZcgTJBkXOVFugaz1I0xk5mZSHxPYdFg

Región Podhalie sa vyznačuje nielen krásou okolitých hôr, ale i kultúrou, zachovanými tradíciami a predovšetkým goralským krojom, ktorý zvýrazňuje výnimočnosť tohto poľského regiónu.

Od 15. novembra sa na hraniciach znova zavádza kontrola. Uviedol to minister zdravotníctva Marek Krajčí s tým, že od tohto termínu prechádza Slovensko na európsky semafor. „Všetky krajiny, ktoré podľa Európskeho centra pre prevenciu a kontrolu chorôb (ECDC) budú označené ako červené, tak budú červené aj na našom semafore“ – uviedol Krajčí.

V tomto období sa to týka takmer všetkých krajín Európy. Každý, kto príde z týchto krajín bude musieť mať test, alebo ísť do karantény. „S tým, že chceme našim občanom, ale aj cudzincom, ktorí budú vstupovať na územie Slovenskej republiky umožniť, aby sa nechali otestovať antigénovým testom, pokiaľ tak neurobia predtým, ako prídu k hraničnému priechodu,“ uviedol minister zdravotníctva.

Testovanie Testovanie antigénovými testami bude podľa ministra zdravotníctva prebiehať na niektorých vybraných hraniciach a testovanie budú zabezpečovať súkromné firmy.

rf

Od 2 listopada zmieniają się zasady wjazdu na terytorium Słowacji.

Wjazd z Polski do Słowacji i tranzyt z Polski przez jej terytorium od dnia 2 listopada 2020 roku będą się odbywać bez kontroli granicznych, ale niezbędne będzie posiadanie zaświadczenia o negatywnym wyniku testu RT-PCR na COVID-19.

Już teraz zdarzają się jednak kontrole na granicach, podczas których odpowiednie służby wymagają okazania wyniku testu.

Decyzja o nowych obostrzeniach zbiega się terminowo z corocznym zamknięciem szlaków w Tatrach Słowackich. Przypomnijmy: od 1 listopada do 15 czerwca zamkniętych jest większość tras powyżej schronisk

zdroj: https://tatromaniak.pl/aktualnosci/wjazd-na-slowacje-tylko-z-negatywnym-wynikiem-testu-na-koronawirusa/?fbclid=IwAR2YB-mGGraamMTPrzHRsM33fPM16VK0C42ewjVSwPy7rpc-baThc6rSDf0

Vláda Igora Matoviča  sa vo svojom programe zaviazala, že umožní Slovákom dlhodobo žijúcim v zahraničí nadobudnúť občianstvo daného štátu bez straty slovenského občianstva. Ministerstvo vypracovalo návrh novely zákona o štátnom občianstve, ktorý má upraviť nadobúdanie i stratu občianstva. Návrh momentálne prechádza vnútrorezortným pripomienkovým konaním.

K zmenám by malo prísť vo viacerých oblastiach, či už pri procese nadobúdania štátneho občianstva, jeho strate alebo doplnení a zjednotení pojmov v záujme zabezpečenia jednotného výkladu.

Vláda chce zároveň riešiť situáciu osôb, ktoré prišli o slovenské občianstvo, tak, aby im bolo vrátené na základe štandardných európskych princípov nadobúdania občianstva.

Slovenský pas strácajú ľudia, ktorí prijali občianstvo iného štátu, na základe  novely zákona z roku 2010. Niekdajší kabinet reagoval právnou normou v roku 2010 na maďarský zákon, ktorý od roku 2011 zjednodušuje udeľovanie dvojakého občianstva zahraničným Maďarom. Doteraz stratilo slovenské občianstvo 3336 ľudí, najčastejšie prijatím nemeckého /778/, českého /776/, rakúskeho /507/, britského /376/, amerického /172 a maďarského /129/ občianstva.

Bývalí občania prijali  aj švajčiarske /93/, austrálske /76/, nórske /74/, írske /57/, holandské /56/, kanadské /53/, belgické /43/, talianske /36/, švédske /32/, fínske /19/, francúzske /18/, luxemburské /16/, dánske /10/, ruské /5/, čínske /3/, novozélandské/3/,  poľské /3/, islandské /2/, ukrajinské /2/ španielske /2/, izraelské /1/, srbské /1/, slovinské /1/, chorvátske /1/ a singapurské /1/ občianstvo.

Ľudia, ktorí prišli o slovenský pas, môžu žiadať občianstvo naspäť vďaka nariadeniu MV SR  o udeľovaní štátneho občianstva SR z osobitných dôvodov (PDF, 154 kB). Doteraz tak urobilo 1050 ľudí. Slovenský pas už získalo späť 947 žiadateľov.

zdroj: https://www.minv.sk/?tlacove-spravy&sprava=ministerstvo-vnutra-pripravuje-zmeny-v-zakone-o-statnom-obcianstve&fbclid=IwAR1SD16nnXFidYkkMcAN3pqBxycFJWOd7F9b7YwXN01opZ31YU7V-MQJRIQ

Tohtoročné leto sa zapísalo do histórie letných sezón Oblastnej organizácie cestovného ruchu Tatry-Spiš-Pieniny v regióne Spiša, Pienin, pod Belanskými Tatrami, či v Zamagurí svojským spôsobom. Po ústupe prvej vlny doteraz nepoznanej pandémie prinieslo váhavý začiatok leta a zmeny v štruktúre návštevníkov.

Rok 2020 priniesol poskytovateľom služieb v cestovnom ruchu náročnú situáciu a turbulencie v rodinnom i pracovnom živote. Už počas prekonávania prvej vlny epidémie COVID 19  museli strediská a zariadenia cestovného ruchu akceptovať náročné protiepidemiologické opatrenia a presvedčiť svojich klientov, že sú spoľahliví a ústretoví partneri.

OOCR Tatry-Spiš-Pieniny sa sústredila na spoluprácu so sekciou cestovného ruchu MDV SR a inými  subjektami. Vyvíjala marketingové aktivity na slovenskom a českom trhu prostredníctvom kampaní v televíznych spoločnostiach a členovia organizácie sa zamerali predovšetkým na poskytovanie kvalitných služieb.

Výsledkom spoločného úsilia bol pomerne dobrý záujem jednodňových návštevníkov o prehliadky múzeí, hradu, či splav a rafting po rieke Dunajec. Oproti roku 2019 bol pokles denných návštevníkov v období jún-august 2019 v múzeu v Červenom Kláštore v rozmedzí 6 – 9%. V stredisku Bachledka bol tento pokles vyšší, t. j. až o 30 %., v Levoči klesla návštevnosť Veže, kostola a múzeí až o 50 %. Návštevnosť Kežmarskej informačnej agentúry bola nižšia o 20%. oproti roku 2019.

Situácia v ubytovacích zariadeniach v Červenom Kláštore, Ždiari, Kežmarku bola horšia, pokles návštevnosti predstavoval 30%, čo znížilo aj príjmy z ubytovania o 30%, prípadne aj viac v dôsledku cenových opatrení (zníženie cien za ubytovanie). Pokles tržieb v hrade v Kežmarku bol vo výške cca 22%.

Z hľadiska štruktúry návštevnosti prevládali všade v regióne slovenskí turisti. V Levoči to bolo až 80%, v Ždiari predstavovali cca 70%, v Červenom Kláštore 52 %, v  Bachledovej doline 40% a v Kežmarku 35 % z celkového počtu návštevníkov. Druhú najpočetnejšiu skupinu tvorili poľskí turisti v Červenom Kláštore a v Bachledovej doline. Na ostatnom území Spiša to boli českí turisti. O návštevu regiónu mali záujem predovšetkým rodiny s deťmi, menšie skupinky športovcov, starí rodičia s vnúčatami, manželské páry, ale aj študenti.

Našim ubytovateľom chýbali v portfóliu návštevníkov školské výlety a skupinové zájazdy. Takmer celkom vymizli zájazdy nemeckých skupín, čo vzhľadom na spoločnú históriu na Spiši vnímajú správcovia historických pamiatok veľmi ustarostene.

Teší nás, že hostia prichádzajúci do nášho regiónu v prevažnej väčšine pristupovali k obmedzujúcim opatreniam chápavo a podľa našich prieskumov boli so službami spokojní. Prispeli k tomu organizátori cca 40-tich podujatí, ktoré sa v regióne počas letných mesiacov jún-august konali.

Pekné jesenné počasie motivuje k načerpaniu energie z prírody, ktorá sa, našťastie, nezaoberá ľudskou epidémiou a svojim kolobehom ročných období prináša ľuďom radosť, pokoj a relax.

Milí hostia, navštívte nás aj v jesennom a zimnom období, tešíme sa na Vás!

Spracovala: Ing. Gabriela Bodnárová, výkonná riaditeľka OOCR TSP

Zdroj: https://www.tatryspispieniny.sk/sk/letna-turisticka-sezona-v-regione-oocr-tatry-spis-pieniny/?fbclid=IwAR3zMP__YwgcJ8BnM0H1P7hWs_jamryAamzYg87vsERTu3O7NcUDUA70Co0

Nazwa tej miejscowości przywoływana jest w opowiadaniach naszych informatorów. Mieszkańcy z pobliskich wsi: Jurgowa, Czarnej Góry i Rzepisk opowiadają o pasterstwie oraz pracy w lesie, także o tym, jak w dawnych czasach chodziło się na odpusty do Jaworzyny.

Oficjalna nazwa to Jaworzyna Tatrzańska (rzadziej Jaworzyna Spiska). Turystom zapewne Jaworzyna kojarzy się jako pierwsza miejscowość po stronie słowackiej po przejechaniu dawnego punktu granicznego na Łysej Polanie. Jaworzyna położona jest u podnóża Tatr Wysokich i Bielskich, w Kotlinie Jaworzyńskiej.

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1320 roku, o czym informuje m.in. jubileuszowa tablica przy wjeździe do Jaworzyny, jednak początki wsi sięgają XVIII wieku. W 1759 roku powstała tu huta żelaza, w pobliżu której rozwinęła się niewielka osada. W II połowie XIX wieku huta zaczęła podupadać. W 1879 roku Jaworzynę kupił pruski junkier Christian Kraft Fürst von Hohenlohe-Öhringen. Właściciel założył rezerwat łowiecki w przyległych lasach. Teren ten był strzeżony i niedostępny dla pasterzy, drwali i turystów. W 1880 roku książę wybudował dla siebie pałacyk myśliwski z drzewa modrzewiowego na Maćkowej Polanie (nieco powyżej wsi). Z tego miejsca roztacza się piękny widok na Tatry. Warto wspomnieć, że prezydent Ignacy Mościcki przebywał w tym pałacyku (jako ośrodku rządowym) w 1938 roku. Hohenlohe wybudował także drewniany katolicki kościół św. Anny (chociaż sam był ewangelikiem) w 1903 roku. Na cmentarzu obok kościółka św. Anny znajduje się grobowiec księcia Hohenlohego i jego małżonki – księżnej Otylii Lubraniec-Dąmbskiej. Majątek po księciu odziedziczył jego bratanek August, ale sprzedał go państwu czechosłowackiemu w 1936 roku. W latach międzywojennych toczył się ostry spór graniczny o miejscowość między Polską a Czechosłowacją i kilkakrotnie zmieniała się przynależność państwowa i administracyjna wsi. Ostatecznie po II wojnie światowej Jaworzyna została przyłączona do Czechosłowacji (od 1993 roku – Słowacji).

Miejscowość jest mała, ma kilkadziesiąt domów, leżących wzdłuż głównej drogi. Wg oficjalnych danych, wieś zamieszkuje ponad 200 osób, ale sami „jaworzińcanie” mówią, że stałych mieszkańców jest mniej. Warto zaznaczyć, że tutejsi mieszkańcy są życzliwie nastawieni do przyjezdnych. Chętnie nawiązują rozmowę i łatwo można się z nimi porozumieć, gdyż mówią gwarą zbliżoną do tej po polskiej stronie Spisza. Miejscowość nie jest typowym kurortem, ale turyści szukający spokoju, odpoczynku i kontaktu z Tatrami, znajdą wszystko, co potrzeba. W centrum wsi znajduje się sklep, poczta, urząd wiejski, restauracja, kościół, obok którego swój początek mają 2 trasy górskie. Nieco dalej nad wsią jest wspomniany pałacyk myśliwski. Jednolite architektonicznie drewniane domy, wille w otoczeniu Tatr i górskiej przyrody wywołują wrażenie alpejskiej wioski. Skojarzenie to spotęgowane jest dodatkowo przez styl kościoła św. Anny oraz pałacyku łowieckiego księcia Hohenlohego.

Zdroj: https://www.facebook.com/ijp.krakow.pan/posts/2483972385228108

Kežmarský hrad bol dňa 18.9.2020 svedkom výnimočného vystúpenia Folklórnych súborov Magura a Magurák. Zúčastnení sa mohli okrem krásnych krojov a skvelej ľudovej hudby tešiť i z príjemnej atmosféry, ktorá vládla pod pódiom.

Zdroj: https://www.facebook.com/www.kezmarok.sk/posts/1248332962167235